Finansowanie transformacji zielonej energii w Polsce i na świecie to jeden z największych priorytetów gospodarczych obecnej dekady. Kluczowym elementem tej układanki, obok dotacji i kredytów, jest kapitał prywatny, a zwłaszcza narzędzia typu private equity, które wypełniają lukę w finansowaniu mniejszych, ale niezbędnych projektów OZE.
ARP TFI i Polski Zielony Fundusz: Inwestycje w OZE
W Polsce powstała inicjatywa mająca na celu udowodnienie efektywności tego modelu – Polski Zielony Fundusz, zarządzany przez ARP TFI. Jest to infrastrukturalny fundusz typu private equity, stworzony z myślą o inwestowaniu w projekty związane z transformacją energetyczną, ze szczególnym uwzględnieniem odnawialnych źródeł energii (OZE).
Fundusz koncentruje się na projektach o mniejszej skali – takich jak farmy fotowoltaiczne, magazyny energii, farmy wiatrowe czy biogazownie. Właściciele tych inwestycji zazwyczaj poszukują finansowania na budowę, operacyjne uruchomienie i wieloletnią eksploatację. Schemat finansowania jest często wieloetapowy: od darmowych dotacji, przez tani kredyt, aż po coraz popularniejszy kredyt komercyjny.
Wypełnianie Luki Kapitałowej
Niemniej jednak, do pełnego "dopięcia" transakcji niezbędny jest kapitał własny. Właściciele projektów zazwyczaj nie dysponują wystarczającą jego ilością, i tu pojawia się rola funduszu. Fundusz wchodzi do projektu jako narzędzie kapitałowe, które inwestuje w projekt, oczekując zwrotu po okresie pięciu do ośmiu lat, kiedy to planuje wyjść z inwestycji. Ryzyko i stopa zwrotu są często stabilizowane przez gwarancje państwowe dotyczące odbioru zielonej energii (w postaci prądu, gazu czy ciepła).
Taki mechanizm łączenia kapitału długoterminowego z inwestycjami długoterminowymi jest sprawdzony i stosowany zarówno w Europie Zachodniej, jak i w Stanach Zjednoczonych. Pozwala on na rozłożenie początkowego dużego kapitału (capexu) na wiele lat, co umożliwia realizację inwestycji rozpisanych na 10–15 lat, a jednocześnie zabezpiecza krajowe zapotrzebowanie energetyczne.
Transformacja Energetyczna i Oszczędności Emerytalne
Kluczowym, choć często pomijanym aspektem, jest możliwość połączenia zielonej transformacji z oszczędnościami emerytalnymi Polaków. Aktywnymi inwestorami w polskie instalacje OZE są obecnie instytucjonalni inwestorzy zagraniczni – z Litwy, Łotwy, Estonii, a także Danii, Niemiec, Francji czy Kanady. Inwestorzy ci często reprezentują kapitał oszczędnościowy i emerytalny swoich obywateli. Korzystają oni z faktu, że państwo polskie gwarantuje stabilne stawki odbioru energii, pomnażając tym samym kapitał dla swoich przyszłych emerytów.
Argument jest prosty: skoro państwo polskie dopłaca do stawek za energię, to część tych pieniędzy mogłaby – dzięki mechanizmom takim jak Polski Zielony Fundusz – trafiać na konta polskich emerytów. Młode pokolenie, dzisiejsi trzydziestolatkowie, będą beneficjentami czystszej energii, ale mogą też czerpać korzyści z pracy ich własnych oszczędności na rzecz tej transformacji.
Polski Zielony Fundusz ma za zadanie udowodnić, że instrument finansowy typu private equity może być bezpiecznym i pewnym sposobem na jednoczesne oszczędzanie na emerytury i aktywne wspieranie transformacji energetycznej kraju.