Transformacja energetyczna: skala, tempo, zaufanie

Dyskusje o zielonej transformacji nie ograniczały się do kwestii technologicznych. Kluczowym wątkiem było bezpieczeństwo i konieczność łączenia inwestycji państwowych z prywatnymi. W panelach podkreślano, że choć sektor publiczny musi dawać impuls do zmian, bez zaangażowania prywatnego kapitału przejście na OZE, elektromobilność czy nowoczesne ciepłownictwo się nie powiedzie.

Robert Żmuda z Veolia Energy Contracting Poland mówił o potrzebie stworzenia odpornego systemu energetycznego: „Bezpieczeństwo energetyczne w Polsce nierozerwalnie związane jest z bezpieczeństwem kraju. Wojna w Ukrainie przyspieszyła transformację.” Dodał, że różnorodność technologiczna – od kogeneracji po energetykę jądrową – jest konieczna: „Jeśli chcemy odejść od węgla, musimy przejść na jednostki jądrowe i offshore.”

Eksperci wskazywali na problem regulacyjny: Polska nadal nie dysponuje pełnym zestawem przepisów umożliwiających np. masowe magazynowanie energii, efektywne zarządzanie siecią, czy rozwój technologii hybrydowych. Oczekiwania biznesu wobec legislatorów są jasne — stabilność, szybkość i partnerskie podejście.

Witold Literacki, wiceprezes ds. korporacyjnych ORLEN SA, przedstawił aktualne kierunki inwestycyjne spółki. – Zależność od jednego dostawcy to pułapka. Dlatego zbudowaliśmy wachlarz dostaw paliw z wielu źródeł – m.in. LNG z Kataru, z USA, z Norwegii, stawiamy także na offshore i magazyny energii – powiedział.  Pamiętajmy jednak, że transformacja energetyczna nie może wykluczać konkurencyjności różnych źródeł energii. Troska o klimat musi iść w parze z  bezpieczeństwem i społeczną akceptacją cenową dla różnych źródeł energii– to system naczyń połączonych – zaznaczał.

Michał Gładyś, prezes ARP TFI, wskazał na ogromny potencjał zielonej transformacji, który – mimo chęci inwestorów – wciąż blokują przestarzałe przepisy: „Mamy siedmiokrotnie przekroczone zainteresowanie dofinansowaniem magazynów energii – a regulacje wciąż są niedostosowane.” Zwrócił też uwagę, że Polska musi pokazać, iż potrafi wdrażać, a nie tylko planować: „To nie może być koncept na papierze. Musi to być działająca instalacja, która zarabia. Jedna – a potem dziesięć kolejnych.”

Suwerenność infrastrukturalna i cyfrowa: samorządy na pierwszej linii

Wiele miejsca poświęcono zagadnieniu odporności infrastruktury – zarówno fizycznej, jak i cyfrowej. Rozwijane w Polsce rozwiązania typu Smart City zyskują na znaczeniu, zwłaszcza w kontekście bezpieczeństwa energetycznego, monitoringu sieci i reagowania na kryzysy.

Samorządy, które zabierały głos, sygnalizowały potrzebę standaryzacji i wsparcia przy wdrażaniu systemów zarządzania miastem. Obecnie często bazują na pojedynczych projektach pilotażowych, które nie są skalowane z powodu braku narzędzi analitycznych lub kompetencji technologicznych. Stąd mocne akcenty na potrzebę współpracy z operatorami telekomunikacyjnymi, firmami technologicznymi i instytucjami państwowymi.

Maciej Pilipczuk z Emitel mówił o technologii jako narzędziu zarządzania miastem: „Miasta przyszłości to miejsca, gdzie technologia wspiera codzienne życie np.: zmniejsza zużycie energii, pozwala szybciej reagować na awarie i poprawia komfort mieszkańców. Aby było to możliwe, potrzebne są niezawodne sieci, czujniki oraz spójne, profesjonalne podejście do wdrażania rozwiązań Smart City.”

Bartosz Guss z PZFD wskazywał na problemy związane z procesem inwestycyjnym utrudniające realizację inwestycji przez deweloperów. Stwierdził, że „jaskółką jest rozwiązanie około prawne planowania przestrzennego, czyli ZPI. One wreszcie pozwalają w sposób komplementarny i transparentny nawiązać taką współpracę pomiędzy sektorem samorządowym i prywatnym”.

Inwestycje publiczne i planowanie strategiczne

Podczas rozmów w panelach eksperci zgodnie podkreślali, że Polska potrzebuje nie tylko więcej inwestycji, ale lepszych inwestycji – opartych na długofalowej wizji i profesjonalnym zarządzaniu ryzykiem.

W debacie o roli państwa w gospodarce mocno wybrzmiała potrzeba wspierania produkcji krajowej. Jak podkreślił Wojciech Trojanowski ze Strabag: „Powinno się zachęcać do tworzenia lokalnej produkcji. Kupować u producentów produkujących w Polsce – to jest też najlepsza reklama do ekspansji zagranicznej.” Zaznaczył też, że dialog z biznesem i przewidywalność zamówień publicznych są kluczowe dla rozwoju sektora prywatnego: „Polski przemysł musi liczyć na przewidywalność. Musi też wiedzieć, że jego oferta nie zostanie zignorowana.”

Rola funduszy inwestycyjnych i państwowych instytucji rozwoju

Polska ma ogromny potencjał jako centrum produkcji, rozwoju technologii, usług cyfrowych czy też rozwiązań dla energetyki, ponieważ ma zdywersyfikowaną gospodarkę, bo od lat zagraniczne firmy z różnych branż przenosiły tu swoją produkcję, zasilając nas w know-how. Rozwój tego potencjału należy teraz aktywizować instrumentami wsparcia. Katarzyna Kowalska, wiceprezes KUKE, mówiła o potrzebie wzmocnienia systemu, który realnie wspiera ekspansję polskich firm. – W Unii słyniemy z doskonałego stosunku jakości do ceny. Ale nasze przewagi kosztowe się wyczerpują, a globalnie konkurujemy z Turcją i Chinami – i tu robi się trudniej – stwierdziła. KUKE w ramach wsparcia eksporterów wprowadziła instrumenty, które gwarantują  finansowanie ich krajowych inwestycji, oraz zielone gwarancje dla firm przechodzących transformację energetyczną.

 AI, dane i kompetencje – cyfrowa rewolucja w praktyce

Podczas dyskusji o wdrażaniu sztucznej inteligencji paneliści zgodzili się, że AI przestaje być narzędziem „futurystycznym”, a staje się podstawą codziennego funkcjonowania firm, samorządów i szkół. Marek Głazowski- Prezes IFS Poland wskazywał, że „sztuczna inteligencja staje się narzędziem codziennym – nie elitarną technologią. Trendem jest jej upraszczanie i osadzanie w konkretnych procesach: od logistyki po serwis. Firmy nie pytają już „czy AI?”, ale „gdzie najszybciej zobaczymy efekt?”. AI to dziś praktyka, nie przyszłość – dostępna nawet bez własnego zespołu IT. Zamiast rewolucji – szybki start, mierzalny rezultat i skalowanie tam, gdzie to ma sens. Liderzy biznesu nie chcą magii – chcą narzędzi, które działają”.

Wskazywano również, że największym wyzwaniem nie jest już technologia – ale kadry. Polska stoi dziś przed koniecznością masowego przeszkolenia kadr w zakresie analizy danych, zarządzania algorytmami i integracji AI z istniejącymi procesami. Podkreślano też wagę lokalnych danych – tylko dzięki dobrze uporządkowanym danym możliwe jest wdrożenie skutecznych rozwiązań automatyzacyjnych.

Sylwia Bilska, Prezes Edenred Polska, zaznaczyła, że deregulacja nie musi oznaczać rewolucji: „To nie zawsze oznacza likwidację przepisów. Czasami to kosmetyczne zmiany – jedno słowo mniej – a efekt jest ogromny.” Zwróciła też uwagę na rolę liderów biznesu: „To liderzy biznesu są odpowiedzialni za kulturę organizacyjną. Deregulacja tylko wspiera te zmiany.”

Edukacja: system nie nadąża, ale są szanse

W trakcie rozmowy o wdrażaniu sztucznej inteligencji wskazywano na głębokie niedopasowanie systemu oświaty do potrzeb współczesnego rynku pracy. Przedstawiciele sektora publicznego i prywatnego zgodzili się, że szkoła wymaga gruntownej zmiany – nie tylko technologicznej, ale przede wszystkim podejścia.

Pojawiły się pozytywne przykłady – indywidualizacja nauczania, tutoring wspierany przez AI, pracownie rozwoju kompetencji cyfrowych. Resort edukacji zapowiedział też realizację programu tworzenia 16 tysięcy pracowni AI w szkołach. Eksperci zaznaczali, że konieczna jest współpraca szkół z biznesem oraz realne angażowanie uczniów w projekty badawczo-technologiczne.

Czy Polska może być liderem? Wybór strategicznych kierunków

Paneliści z różnych sektorów gospodarki zgodnie podkreślali: przyszłość Polski i regionu zależy od tego, jak dziś podejdziemy do sztucznej inteligencji, danych i inwestycji w kadry.

Kadra jest podstawą wszystkiego. Bez odpowiednio przygotowanych ludzi ani Deep Tech, ani najlepsze prawo nie zostaną wykorzystane. Polska – jak zauważali uczestnicy – nie musi być tylko odbiorcą rozwiązań z Zachodu. Może je tworzyć – ale potrzebuje do tego odważnych decyzji, dobrego prawa i strategicznych sojuszy w regionie CEE.

 Podczas wydarzenia wręczono także 3 nagrody Horizon x Pracodawcy RP. Laureatami nagród zostali: Wicepremier Władysław Kosiniak-Kamysz- za działalność na rzecz umacniania strategicznego bezpieczeństwa Polski, Strabag za wyjątkową umiejętność łączenia biznesu z kulturą oraz SGH za umiejętność łączenia środowiska naukowego z biznesem. Wątek artystyczny zapewnił Dom Aukcyjny DESA organizując wystawę dzieł sztuki najnowszej.